La Salina di Lungro - Kriporja e Ungris
Quando Plinio il vecchio (23 - 79 D.C), esplorò gli aspri promontori della terra di Balbia, antico nome dei territori circostanti Altomonte e Lungro, il salgemma, a quei tempi rigoglioso in maniera straordinaria, riaffiorava sulla superficie sabbiosa di una conca circondata da montagne che chiudevano il sito rendendo l’ambiente ombroso e molto umido e quindi fugacemente baciato dai raggi del sole. In quel invaso naturale, si sarebbe sviluppato poi, a distanza di un millennio circa, il giacimento salifero di Lungro, una delle più estese e importanti miniere di salgemma d’Europa. Probabilmente la salina era conosciuta ai tempi della Magna Grecia. È verosimile che gran parte dello splendore economico della città di Sibari (720 a.C. 510 a.C.), derivasse dallo sfruttamento della miniera di salgemma di Lungro. E’ noto come i Sibariti si spinsero con nelle impervie gole della catena montuosa del Pollino alla ricerca di risorse minierarie. Da alcuni reperti archeologici rinvenuti recentemente in località Karroqa e Gjurma, (cocchi, vassellame e monete) è facile risalire alla presenza di un insediamento greco nel territorio lungrese giustificato chiaramente dallo sfruttamento del giacimento salifero. Con l’edificazione dell’abbazia basiliana di Santa Maria delle Fonti fondata nel 1156, il sito assunse maggiore rilievo e costituì, per i monaci baroni e le popolazioni del distretto, una importantissima fonte di sostentamento. Fin dal regno degli Svevi il sale di Lungro fu dichiarato argomento di rendita dello Stato e come tale si emanarono sin d’allora parecchie disposizioni riguardanti la vendita e l’uso del minerale. Alla morte di Federico II (1250) la miniera passò di proprietà ai signori che vennero dalla Francia al seguito di Carlo I d’Angiò. Quando la salina venne poi affidata ai Sanseverino, si era già verificato l’insediamento albanese nel territorio. Con la ripopolazione della zona, la miniera venne sfruttata in maniera più proficua. I transfughi albanesi adoperarono per primi l’estrazione del sale in profondità e puntellarono le gallerie con travi di legno. In realtà, anche le tecniche sperimentate dagli albanesi per l’estrazione del sale, erano molto caotiche e senza una specifica direttiva che sfruttasse in modo redditizio le potenziali risorse del giacimento. Dovettero trascorrere molti anni prima che venisse emesso un regolamento per l’estrazione del minerale che arrivò nel 1811 sotto Murat. Più tardi, nel 1825, vennero proposti alcuni miglioramenti con la realizzazione del pozzo Galli che migliorò la circolazione dell’aria e l’opportuno scolo delle acque. Nel 1883 venne realizzato il pozzo Bellavite e il nuovo fabbricato, e vennero tracciate anche le planimetrie dei fabbricati e delle gallerie del giacimento. Le condizioni di lavoro degli operai addetti all’estrazione mancavano delle più elementari norme di sicurezza. Il sale che veniva estratto in maniera caotica, veniva caricato a spalla e trasportato a piedi dai minatori seminudi che dovevano salire più di 2000 scalini intagliati nel salgemma per portare il carico a destinazione. Questi scalini si sviluppavano in tortuosissime rampe che raggiungevano i 260 metri di profondità, disposti in cinque piani e divisi dai cantieri di estrazione. La quantità di sale che se ne ritraeva,prima della chiusura, era di 70 mila quintali e veniva consumato nelle province di Cosenza, Catanzaro e della Basilicata.
Kriporja
Kur Plinio pjaku (23-79 e.r.), eksploroi malet e ashpra të dherave të Balbia, emri i vjetër të territorëve rreth Altomonte-s dhe Ungrës, kripa, atëherë herlisur në menyrë të jashtëzakonshme, dilte mbi sipërfaqën rëri e një gropje rrethuar nga male që mbyllnin shtegun duke bërë vendin me hije dhe shumë i lagët dhe kështu i ngarë pak nga rrezet e diellit. Në atë luginë natyrore, kishte dalë pra, pas rreth një mijëvjeçarë, kriporja e Ungrës, njëra ndër minierat kripje më të mëdha dhe të rëndësishme të Evropës. Sipas gjasës kriporja ështe e njohur çë në kohën e Greqisë së Madhe. Duket i vërtet që pjesa e madhe të shkëlqimit ekonomik të qytetit të Sibari-t (720-510 p. Kr), vinte nga shfrytëzimi i kriporës së Ungrës. Është i ditur si Sibaritët arritën deri në grykat e pakalueshme të vargmaleve të Pulinit duke kërkuar pasuri minerare. Ndaj disa gjetje arkeologjike zbuluar ka pak kohë në zonat emërtuar ka Karroqa dhe ka Gjurma (ena balte, ena kuzhine dhe monedha) është lehtë të arrish pranisë e një zone të banuar greke në territorin ungërnjot vërtetuar qartësisht nga shfrytëzimi i kriporës. Me ndërtimin e abacisë basiliane të Shën Mërisë së Ujirave themeluar në 1156, vendi mori edhe më relevim dhe përbëri, për murgjit baronë dhe për popullatat e distriktit, një burim mbajtje shumë e rëndësishëm. Që nga mbretëria e fisit Svevi kripa e Ungrës qe deklaruar argument rentje i Shtetit dhe për këtë u shpallën që atëherë shumë dispozita rreth shitjen dhe përdorimin e mineralit. Me vdekjen e Federico-s i II (1250) miniera shkoi në pronësinë e zotërinjëve që erdhën nga Franca me Carlo-n i I d’Angiò. Kur kriporja qe pra dhënë familjes Sanseverino, ishte pranishëm banimi arbëresh në territorin. Me ripopullimin e zonës, miniera qe shfrytzuar në mënyrë më të dobishme. Arratisurit arbëreshë përdorën për herën e parë nxjerrjen e kripës në thellësinë dhe këmbasisën galeritë me trarë druri. Në të vërtetën, edhe teknikat eksperimentuar nga arbëreshët për nxjerrjen e kripës, ishnin shumë rrëmueshëm dhe pa një direktivë të posaçme që shfrytzonte në mënyrën frytshme pasuritë të mundshme të minierës. Patën kaluar shumë vjetë para të lëshohei një rregullore për nxjerrjen e mineralit që arriti në 1811 nën Murat. Më vonë, në 1825, qenë propozuar disa përmirësime me realizimin e pusit Galli që përmirësoi qarkullimin e ajrit dhe rrjedhjen e duhur e ujirave. Në 1883 qe realizuar pusi Bellavite dhe ndërtesa e re, dhe qenë shënuar edhe planimetritë e ndërtesave dhe e galerive të minierës. Kushtet e punës së punëtorëve ngarkuar nxjerrjes nuk kishën edhe masat sigurimi më të thjeshta. Kripa që ishte nxjerr në mënyrë kaotike, ishte ngarkuar në kurriz dhe qellur më këmbë nga minatorët zhveshur qe duhei të hipnin më ne 200 shkallare gdhendur në kripë për të qellur ngarkimin në destinacion. Kjo shkallare zhvillohei në pjerrësira gjarpëruese që arrinin 260 metra thellësie, vendosur në pesë kate dhe ndarë nga kantier nxjerrje. Sasia e kripës që fitohej, para mbylljes, ishte 70 mijë kujntalë dhe ishte përdorur nga provinçat e Kosenxës, Katanxarit dhe e Bazillikatës.
Info: lungro.asmenet.it
Kur Plinio pjaku (23-79 e.r.), eksploroi malet e ashpra të dherave të Balbia, emri i vjetër të territorëve rreth Altomonte-s dhe Ungrës, kripa, atëherë herlisur në menyrë të jashtëzakonshme, dilte mbi sipërfaqën rëri e një gropje rrethuar nga male që mbyllnin shtegun duke bërë vendin me hije dhe shumë i lagët dhe kështu i ngarë pak nga rrezet e diellit. Në atë luginë natyrore, kishte dalë pra, pas rreth një mijëvjeçarë, kriporja e Ungrës, njëra ndër minierat kripje më të mëdha dhe të rëndësishme të Evropës. Sipas gjasës kriporja ështe e njohur çë në kohën e Greqisë së Madhe. Duket i vërtet që pjesa e madhe të shkëlqimit ekonomik të qytetit të Sibari-t (720-510 p. Kr), vinte nga shfrytëzimi i kriporës së Ungrës. Është i ditur si Sibaritët arritën deri në grykat e pakalueshme të vargmaleve të Pulinit duke kërkuar pasuri minerare. Ndaj disa gjetje arkeologjike zbuluar ka pak kohë në zonat emërtuar ka Karroqa dhe ka Gjurma (ena balte, ena kuzhine dhe monedha) është lehtë të arrish pranisë e një zone të banuar greke në territorin ungërnjot vërtetuar qartësisht nga shfrytëzimi i kriporës. Me ndërtimin e abacisë basiliane të Shën Mërisë së Ujirave themeluar në 1156, vendi mori edhe më relevim dhe përbëri, për murgjit baronë dhe për popullatat e distriktit, një burim mbajtje shumë e rëndësishëm. Që nga mbretëria e fisit Svevi kripa e Ungrës qe deklaruar argument rentje i Shtetit dhe për këtë u shpallën që atëherë shumë dispozita rreth shitjen dhe përdorimin e mineralit. Me vdekjen e Federico-s i II (1250) miniera shkoi në pronësinë e zotërinjëve që erdhën nga Franca me Carlo-n i I d’Angiò. Kur kriporja qe pra dhënë familjes Sanseverino, ishte pranishëm banimi arbëresh në territorin. Me ripopullimin e zonës, miniera qe shfrytzuar në mënyrë më të dobishme. Arratisurit arbëreshë përdorën për herën e parë nxjerrjen e kripës në thellësinë dhe këmbasisën galeritë me trarë druri. Në të vërtetën, edhe teknikat eksperimentuar nga arbëreshët për nxjerrjen e kripës, ishnin shumë rrëmueshëm dhe pa një direktivë të posaçme që shfrytzonte në mënyrën frytshme pasuritë të mundshme të minierës. Patën kaluar shumë vjetë para të lëshohei një rregullore për nxjerrjen e mineralit që arriti në 1811 nën Murat. Më vonë, në 1825, qenë propozuar disa përmirësime me realizimin e pusit Galli që përmirësoi qarkullimin e ajrit dhe rrjedhjen e duhur e ujirave. Në 1883 qe realizuar pusi Bellavite dhe ndërtesa e re, dhe qenë shënuar edhe planimetritë e ndërtesave dhe e galerive të minierës. Kushtet e punës së punëtorëve ngarkuar nxjerrjes nuk kishën edhe masat sigurimi më të thjeshta. Kripa që ishte nxjerr në mënyrë kaotike, ishte ngarkuar në kurriz dhe qellur më këmbë nga minatorët zhveshur qe duhei të hipnin më ne 200 shkallare gdhendur në kripë për të qellur ngarkimin në destinacion. Kjo shkallare zhvillohei në pjerrësira gjarpëruese që arrinin 260 metra thellësie, vendosur në pesë kate dhe ndarë nga kantier nxjerrje. Sasia e kripës që fitohej, para mbylljes, ishte 70 mijë kujntalë dhe ishte përdorur nga provinçat e Kosenxës, Katanxarit dhe e Bazillikatës.
Nessun commento:
Posta un commento